Do elementów morfotycznych krwi należą erytrocyty, leukocyty oraz płytki krwi. Wszystkie wytwarzane są głównie w czerwonym szpiku kostnym, a także w śledzionie, węzłach chłonnych i układzie siateczkowo-śródbłonkowym. Proces ten zwany hemopoezą, obejmuje erytropoezę, czyli wytwarzanie krwinek czerwonych, leukopoezę - wytwarzanie krwinek białych oraz trombopoezę.
Osocze krwi zawiera ok. 90% wody. Pozostałą część stanowią związki organiczne i sole mineralne. Wśród związków organicznych osocza przeważają białka. Jednym z nich jest fibrynogen. Osocze pozbawione fibrynogenu nazywane jest surowicą. Składniki osocza i ich funkcje:
- Woda - rozpuszczalnik innych substancji zawartych w osoczu; udział w utrzymaniu ciśnienia krwi.
- Białka:
> albuminy - zatrzymywanie wody we krwi, utrzymywanie stałego pH i ciśnienia osmotycznego, transport m.in. kwasów tłuszczowych i hormonów.
> globuliny - nośniki cząsteczek węglowodanów, lipidów, niektórych hormonów (np. insuliny), jonów żelaza i miedzi oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).
> immunoglobuliny = przeciwciała - udział w odporności organizmu.
> fibrynogen - udział w krzepnięciu krwi.
> protrombina - nieaktywna forma enzymu biorącego udział w krzepnięciu krwi.
- Jony:
< Na+, Cl-, K+ - utrzymywanie ciśnienia osmotycznego
< Ca2+ - udział w krzepnięciu krwi.
< HCO3- - utrzymywanie stałego pH krwi, transport CO2
< HPO4 2- - utrzymywanie stałego pH krwi
Leukocyty to elementy zróżnicowane pod względem budowy i funkcji. Są większe od erytrocytów i zawierają jądra komórkowe. Ważną cechą większości leukocytów jest zdolność do aktywnego poruszania się (niezależnie od kierunku i tempa przepływu krwi) oraz fagocytozy. Wszystkie krwinki białe biorą udział w reakcjach odpornościowych organizmu. Ich zapasy znajdują się w szpiku kostnym, węzłach chłonnych i śledzionie. W razie potrzeby są przekazywane do krwi, np. w odpowiedzi na działanie czynnika zakaźnego. Dlatego podczas infekcji liczba leukocytów we krwi może wzrosnąć ponad dziesięciokrotnie. W zależności od zdolności wybarwiania i budowy wśród leukocytów wyróżnia się granulocyty i agranulocyty, których cytozol nie zawiera widocznych granul. Ziarnistości granulocytów można zaobserwować po wybarwieniu komórek różnymi barwnikami. Na tej podstawie wyróżnia się granulocyty obojętnochłonne (neutrofile): Mają zdolność opuszczania naczyń krwionośnych i przenikania do zainfekowanych tkanek, gdzie w procesie fagocytozy usuwają wirusy, bakterie i zniszczone komórki. Żyją ok. 2-4 dni, zasadochłonne (bazofile): Uczestniczą w reakcjach alergicznych i zapalnych, przeciwdziałają krzepnięciu krwi. Żyją kilka dni, i kwasochłonne (eozynofile): Podobnie jak neutrofile mają właściwości żerne - niszczą wirusy, bakterie i niektóre pasożyty. Ich liczba zwiększa się podczas chorób alergicznych. Żyją około 24h. Do agranulocytów należą monocyty (Ruchliwe komórki, mające właściwości żerne, wytwarzają interferon) oraz limfocyty B i T (Nie mają właściwości żernych, uczestniczą w procesach odpornościowych organizmu. Limfocyty B żyją ok. 5-10 dni, limfocyty T żyją średnio 4-10 lat .
Płytki krwi nie są komórkami, lecz otoczonymi błoną fragmentami cytoplazmy megakariocytów dużych komórek występujących w szpiku kostnym. Żyją znacznie krócej niż erytrocyty (ok. 8-10 dni) i są rozkładane w śledzionie. Biorą udział w procesie krzepnięcia krwi. Po przerwaniu ciągłości naczynia gromadzą się one w miejscu uszkodzenia i uwalniają serotoninę - hormon powodujący skurcz naczyń i zahamowanie krwawienia. Oprócz tego zapoczątkowują proces powstawania skrzepu, który zamyka uszkodzone naczynie.
***
Fibrynogen - rozpuszczone białko osocza biorące udział w procesie krzepnięcia krwi. Pod wpływem enzymu (trombiny) ulega przemianie w nierozpuszczalną fibrynę = włóknik.
Fagocytoza - pochłanianie cząstek stałych, np. bakterii czy martwych komórek.
Interferon - substancja hamująca namnażanie się wirusów.
Bibliografia
Zdjęcia: https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=hematokryt&oq=hemato&gs_l=img.3.0.0l10.3215291.3232932.0.3234495.7.7.0.0.0.0.225.1011.0j2j3.5.0....0...1.1.64.img..2.5.1007.0..35i39k1j0i67k1.zq-Cq_43N-c#imgrc=MEhHLRzyiLXiIM:
https://www.google.pl/search?q=osocze&tbm=isch&tbs=rimg:CetyjWSoC904Ijh5SBgiS9k3GffxBIZ-7l9MZ27uKS66naDj3iGDHQ_1yptgWsahMOTZFCOgov5px22AsHEnko3ZS3yoSCXlIGCJL2TcZEXqzh_12JfRmYKhIJ9_1EEhn7uX0wRRnW4arir6EEqEglnbu4pLrqdoBFye9QihZarYioSCePeIYMdD_1KmEc7khX_1_1RkiQKhIJ2BaxqEw5NkURKP8FGFd0YiEqEgkI6Ci_1mnHbYBHGFYtJ6iJ41CoSCSwcSeSjdlLfEbvWzzmA0wkV&tbo=u&sa=X&ved=0ahUKEwjc3If6zvfUAhXEJJoKHToOBtkQ9C8IHw&biw=1024&bih=615&dpr=1#imgdii=BmMa2VOavefzxM:&imgrc=bt4elNIC_XNeOM:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=erytrocyty&oq=erytrocyty&gs_l=img.3...60770.66005.0.66320.13.11.1.0.0.0.483.863.0j1j1j0j1.3.0....0...1.1.64.img..9.4.884.0..0j35i39k1j0i67k1.rO41FFh-yY4#imgrc=okOCKg7Sd0RY_M:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=leukocyty&oq=leukocyty&gs_l=img.3...52430.54476.0.54950.10.9.0.0.0.0.208.208.2-1.1.0....0...1.1.64.img..9.1.207.0..0j35i39k1j0i67k1.7aoh6ayBQcQ#imgrc=bgfqO9zyfJslVM:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=p%C5%82ytki+krwi&oq=p%C5%82ytki+krwi&gs_l=img.3..0l4j0i30k1l2j0i5i30k1l2j0i24k1l2.1903814.1908489.0.1909017.21.14.0.0.0.0.436.2342.2-5j2j1.8.0....0...1.1.64.img..13.8.2336.0..35i39k1j0i67k1.3ewhd1gZ2dc#imgrc=1sY_63yQWpfOKM:
https://www.google.pl/search?q=osocze&tbm=isch&tbs=rimg:CetyjWSoC904Ijh5SBgiS9k3GffxBIZ-7l9MZ27uKS66naDj3iGDHQ_1yptgWsahMOTZFCOgov5px22AsHEnko3ZS3yoSCXlIGCJL2TcZEXqzh_12JfRmYKhIJ9_1EEhn7uX0wRRnW4arir6EEqEglnbu4pLrqdoBFye9QihZarYioSCePeIYMdD_1KmEc7khX_1_1RkiQKhIJ2BaxqEw5NkURKP8FGFd0YiEqEgkI6Ci_1mnHbYBHGFYtJ6iJ41CoSCSwcSeSjdlLfEbvWzzmA0wkV&tbo=u&sa=X&ved=0ahUKEwjc3If6zvfUAhXEJJoKHToOBtkQ9C8IHw&biw=1024&bih=615&dpr=1#imgdii=BmMa2VOavefzxM:&imgrc=bt4elNIC_XNeOM:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=erytrocyty&oq=erytrocyty&gs_l=img.3...60770.66005.0.66320.13.11.1.0.0.0.483.863.0j1j1j0j1.3.0....0...1.1.64.img..9.4.884.0..0j35i39k1j0i67k1.rO41FFh-yY4#imgrc=okOCKg7Sd0RY_M:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=leukocyty&oq=leukocyty&gs_l=img.3...52430.54476.0.54950.10.9.0.0.0.0.208.208.2-1.1.0....0...1.1.64.img..9.1.207.0..0j35i39k1j0i67k1.7aoh6ayBQcQ#imgrc=bgfqO9zyfJslVM:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=p%C5%82ytki+krwi&oq=p%C5%82ytki+krwi&gs_l=img.3..0l4j0i30k1l2j0i5i30k1l2j0i24k1l2.1903814.1908489.0.1909017.21.14.0.0.0.0.436.2342.2-5j2j1.8.0....0...1.1.64.img..13.8.2336.0..35i39k1j0i67k1.3ewhd1gZ2dc#imgrc=1sY_63yQWpfOKM:
Informacje: http://www.nck.gov.pl/prawie-wszystko-o-krwi-2/ Biologia na czasie 2, podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz