piątek, 7 lipca 2017

Tajemna moc krwi #2 Skład krwi

Krew składa się z elementów morfotycznych (krwinek) oraz płynnego osocza. Stosunek objętości krwinek do całkowitej objętości krwi określa się mianem hematokrytu. Wartość tego wskaźnika ustala się przez odwirowanie krwi w kalibrowanej probówce z dodatkiem środków przeciwkrzepliwych. Wówczas krwinki opadną na dno, a osocze zbierze się nad nimi.

 Do elementów morfotycznych krwi należą erytrocyty, leukocyty oraz płytki krwi. Wszystkie wytwarzane są głównie w czerwonym szpiku kostnym, a także w śledzionie, węzłach chłonnych i układzie siateczkowo-śródbłonkowym. Proces ten zwany hemopoezą, obejmuje erytropoezę, czyli wytwarzanie krwinek czerwonych, leukopoezę - wytwarzanie krwinek białych oraz trombopoezę. 

Osocze krwi zawiera ok. 90% wody. Pozostałą część stanowią związki organiczne i sole mineralne. Wśród związków organicznych osocza przeważają białka. Jednym z nich jest fibrynogen. Osocze pozbawione fibrynogenu nazywane jest surowicą. Składniki osocza i ich funkcje: 
- Woda - rozpuszczalnik innych substancji zawartych w osoczu; udział w utrzymaniu ciśnienia krwi.
- Białka: 
> albuminy - zatrzymywanie wody we krwi, utrzymywanie  stałego pH i ciśnienia osmotycznego, transport m.in. kwasów tłuszczowych i hormonów.
> globuliny - nośniki cząsteczek węglowodanów, lipidów, niektórych hormonów (np. insuliny), jonów żelaza i miedzi oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).
> immunoglobuliny = przeciwciała - udział w odporności organizmu.
> fibrynogen - udział w krzepnięciu krwi.
> protrombina - nieaktywna forma enzymu biorącego udział w krzepnięciu krwi. 
- Jony:
< Na+, Cl-, K+ - utrzymywanie ciśnienia osmotycznego
< Ca2+ - udział w krzepnięciu krwi.
< HCO3- - utrzymywanie stałego pH krwi, transport CO2
< HPO4 2- - utrzymywanie stałego pH krwi




Erytrocyty to komórki, które transportują gazy oddechowe. Są wypełnione hemoglobiną. Dojrzałe erytrocyty nie zawierają jądra komórkowego, nie zużywają więc tlenu na własne potrzeby. Mają kształt dwuwklęsłych dysków, co poprawia stosunek powierzchni do objętości i tym samym zwiększa możliwość przenikania gazów oddechowych przez ich błonę komórkową. Specyficzny kształt powoduje, że łatwo ulegają odkształceniom i dzięki temu przechodzą przez naczynia włosowate. Żyją średnio 120 dni, po czym ulegają rozpadowi w śledzionie i, w mniejszym stopniu, w wątrobie.



Leukocyty to elementy zróżnicowane pod względem budowy i funkcji. Są większe od erytrocytów i zawierają jądra komórkowe. Ważną cechą większości leukocytów jest zdolność do aktywnego poruszania się (niezależnie od kierunku i tempa przepływu krwi) oraz fagocytozy. Wszystkie krwinki białe biorą udział w reakcjach odpornościowych organizmu. Ich zapasy znajdują się w szpiku kostnym, węzłach chłonnych i śledzionie. W razie potrzeby są przekazywane do krwi, np. w odpowiedzi na działanie czynnika zakaźnego. Dlatego podczas infekcji liczba leukocytów we krwi może wzrosnąć ponad dziesięciokrotnie. W zależności od zdolności wybarwiania i budowy wśród leukocytów wyróżnia się granulocyty i agranulocyty, których cytozol nie zawiera widocznych granul. Ziarnistości granulocytów można zaobserwować po wybarwieniu komórek różnymi barwnikami. Na tej podstawie wyróżnia się granulocyty obojętnochłonne (neutrofile): Mają zdolność opuszczania naczyń krwionośnych i przenikania do zainfekowanych tkanek, gdzie w procesie fagocytozy usuwają wirusy, bakterie i zniszczone komórki. Żyją ok. 2-4 dni, zasadochłonne (bazofile): Uczestniczą w reakcjach alergicznych i zapalnych, przeciwdziałają krzepnięciu krwi. Żyją kilka dni, i kwasochłonne (eozynofile): Podobnie jak neutrofile mają właściwości żerne - niszczą wirusy, bakterie i niektóre pasożyty. Ich liczba zwiększa się podczas chorób alergicznych. Żyją około 24h. Do agranulocytów należą monocyty (Ruchliwe komórki, mające właściwości żerne, wytwarzają interferon) oraz limfocyty B i T (Nie mają właściwości żernych, uczestniczą w procesach odpornościowych organizmu. Limfocyty B żyją ok. 5-10 dni, limfocyty T żyją średnio 4-10 lat . 
 

Płytki krwi nie są komórkami, lecz otoczonymi błoną fragmentami cytoplazmy megakariocytów dużych komórek występujących w szpiku kostnym. Żyją znacznie krócej niż erytrocyty (ok. 8-10 dni) i są rozkładane w śledzionie. Biorą udział w procesie krzepnięcia krwi. Po przerwaniu ciągłości naczynia gromadzą się one w miejscu uszkodzenia i uwalniają serotoninę - hormon powodujący skurcz naczyń i zahamowanie krwawienia. Oprócz tego zapoczątkowują proces powstawania skrzepu, który zamyka uszkodzone naczynie.


 ***
Fibrynogen - rozpuszczone białko osocza biorące udział w procesie krzepnięcia krwi. Pod wpływem enzymu (trombiny) ulega przemianie w nierozpuszczalną fibrynę = włóknik.
Fagocytoza - pochłanianie cząstek stałych, np. bakterii czy martwych komórek.
Interferon  - substancja hamująca namnażanie się wirusów.

  Bibliografia
Zdjęcia:  https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=hematokryt&oq=hemato&gs_l=img.3.0.0l10.3215291.3232932.0.3234495.7.7.0.0.0.0.225.1011.0j2j3.5.0....0...1.1.64.img..2.5.1007.0..35i39k1j0i67k1.zq-Cq_43N-c#imgrc=MEhHLRzyiLXiIM:
https://www.google.pl/search?q=osocze&tbm=isch&tbs=rimg:CetyjWSoC904Ijh5SBgiS9k3GffxBIZ-7l9MZ27uKS66naDj3iGDHQ_1yptgWsahMOTZFCOgov5px22AsHEnko3ZS3yoSCXlIGCJL2TcZEXqzh_12JfRmYKhIJ9_1EEhn7uX0wRRnW4arir6EEqEglnbu4pLrqdoBFye9QihZarYioSCePeIYMdD_1KmEc7khX_1_1RkiQKhIJ2BaxqEw5NkURKP8FGFd0YiEqEgkI6Ci_1mnHbYBHGFYtJ6iJ41CoSCSwcSeSjdlLfEbvWzzmA0wkV&tbo=u&sa=X&ved=0ahUKEwjc3If6zvfUAhXEJJoKHToOBtkQ9C8IHw&biw=1024&bih=615&dpr=1#imgdii=BmMa2VOavefzxM:&imgrc=bt4elNIC_XNeOM:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=erytrocyty&oq=erytrocyty&gs_l=img.3...60770.66005.0.66320.13.11.1.0.0.0.483.863.0j1j1j0j1.3.0....0...1.1.64.img..9.4.884.0..0j35i39k1j0i67k1.rO41FFh-yY4#imgrc=okOCKg7Sd0RY_M:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=leukocyty&oq=leukocyty&gs_l=img.3...52430.54476.0.54950.10.9.0.0.0.0.208.208.2-1.1.0....0...1.1.64.img..9.1.207.0..0j35i39k1j0i67k1.7aoh6ayBQcQ#imgrc=bgfqO9zyfJslVM:
https://www.google.pl/search?biw=1024&bih=615&tbm=isch&sa=1&q=p%C5%82ytki+krwi&oq=p%C5%82ytki+krwi&gs_l=img.3..0l4j0i30k1l2j0i5i30k1l2j0i24k1l2.1903814.1908489.0.1909017.21.14.0.0.0.0.436.2342.2-5j2j1.8.0....0...1.1.64.img..13.8.2336.0..35i39k1j0i67k1.3ewhd1gZ2dc#imgrc=1sY_63yQWpfOKM:
 Informacje: http://www.nck.gov.pl/prawie-wszystko-o-krwi-2/ Biologia na czasie 2, podręcznik dla liceum ogólnokształcącego i technikum. 

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz